Zawór PCV (ang. Positive Crankcase Ventilation), czyli zawór odpowietrzenia skrzyni korbowej, to stosunkowo niewielki, ale niezwykle istotny element układu wentylacji silnika spalinowego. Jego głównym zadaniem jest kontrolowane odprowadzanie gazów powstających w skrzyni korbowej do układu dolotowego, a następnie skierowanie ich do komór spalania. Dzięki temu zmniejsza się ilość szkodliwych emisji, poprawia kultura pracy jednostki napędowej oraz zwiększa trwałość silnika.

Dlaczego w ogóle potrzebny jest zawór PCV?
Podczas normalnej pracy silnika niewielkie ilości gazów spalinowych przedostają się pomiędzy pierścieniami tłokowymi do skrzyni korbowej. Ten tzw. “przedmuch” zawiera m.in. pary oleju, nieodparowane paliwo czy niespalone węglowodory. W przeszłości nadmiar tych gazów był po prostu wyprowadzany na zewnątrz pojazdu przez rurkę odpowietrzającą. Takie rozwiązanie negatywnie wpływało na środowisko i powodowało straty oleju.

Współczesne normy emisji spalin wymusiły zastosowanie układów zamkniętego obiegu przewietrzania skrzyni korbowej. Zawór PCV pełni kluczową rolę w tym układzie, pozwalając na regulowany przepływ gazów z komory korbowej do kolektora dolotowego. Gazy te są ponownie spalane w silniku, co redukuje emisję szkodliwych związków do atmosfery.

Budowa i działanie zaworu PCV
Zawór PCV to najczęściej niewielka obudowa z tworzywa sztucznego lub metalu, wewnątrz której znajduje się sprężynka oraz przesuwający się tłoczek lub kulka. Element ten reaguje na zmianę podciśnienia w układzie dolotowym.

• Niskie obroty / jałowe: Podczas pracy silnika na biegu jałowym lub przy niskich obciążeniach, podciśnienie w kolektorze dolotowym jest wysokie. Powoduje to przesunięcie elementu zaworu i ograniczenie przepływu gazów do minimum, aby nie zaburzać składu mieszanki.
• Obciążenie / wysokie obroty: Podczas mocniejszego przyspieszania czy jazdy pod obciążeniem, podciśnienie w kolektorze maleje, zawór otwiera się szerzej, pozwalając na wyprowadzenie większej ilości gazów ze skrzyni korbowej. W efekcie jest to najbardziej korzystny moment na usuwanie nadmiaru par i gazów.

Objawy zużycia lub uszkodzenia zaworu PCV
Z czasem zawór PCV może ulec zanieczyszczeniu olejowym osadem, nagarem czy brudem. Może to powodować zablokowanie się zaworu w pozycji otwartej lub zamkniętej. Niekiedy może dojść do uszkodzenia sprężyny czy wytarcia prowadnic tłoczka, co również wpłynie na nieprawidłowe działanie.

Do typowych objawów zużycia lub awarii zaworu PCV należą:

• Niestabilne obroty na biegu jałowym: Silnik może zacząć falować na obrotach, gdy zawór nie utrzymuje właściwego przepływu gazów.
• Zwiększone zużycie oleju: Uszkodzony zawór PCV może powodować wzrost przedmuchów, a tym samym nadmierne zużycie oleju.
• Wycieki oleju: Gdy ciśnienie w skrzyni korbowej nie jest odpowiednio regulowane, uszczelnienia silnika mogą ulec nadmiernemu obciążeniu i zacząć przepuszczać olej.
• Dymienie z wydechu: Niespalone węglowodory mogą powodować zauważalny dym z układu wydechowego.

Konserwacja i wymiana zaworu PCV
Wielu producentów samochodów zaleca regularne sprawdzanie zaworu PCV jako element konserwacji silnika. W niektórych pojazdach zawór można łatwo oczyścić, w innych zalecana jest bezpośrednia wymiana na nowy element. Cena zaworu PCV zazwyczaj nie jest wysoka, a regularna kontrola i wymiana według wskazań producenta pozwala uniknąć poważniejszych problemów z silnikiem.

Podsumowanie
Zawór PCV to istotny, choć często niedoceniany element układu wydechowo-dolotowego silnika. Jego sprawne działanie przyczynia się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji, poprawia efektywność spalania i pomaga utrzymać silnik w dobrej kondycji. Regularne kontrolowanie stanu zaworu PCV oraz dbanie o jego drożność stanowią ważne kroki w utrzymaniu niezawodności i trwałości jednostki napędowej.